З.Энхболд: Илүү саналын хуудсыг Улсын бүртгэлийнхэн хийсэн гэж хардаж байна

З.Энхболд: Илүү саналын хуудсыг Улсын бүртгэлийнхэн хийсэн гэж хардаж байна

АН-ын удирдлагууд УИХ-ын дарга З.Энхболд болон нэр бүхий гишүүд Төрийн ордонд УИХ-ын даргын өрөөний үүдэнд мэдэгдэл хийлээ. Тэд УИХ-ын сонгуулийн дүнг зарим дүүрэг, хэсгийн хороодод хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй учраас маргааш чуулган хуралдуулах нь хууль бус гэж үзэж байгаа аж.

Энэ талаар УИХ-ын дарга З.Энхболд “Маргааш анхдугаар чуулган зарлагдсан байгаа. УИХ-ын тухай хуульд заасны дагуу анхдугаар чуулганыг зарлахдаа Ерөнхийлөгч УИХ-ын сонгуульд суудал авсан намуудтай зөвшилцөх ёстой. Тэгвэл зөвшилцөх ажил хийгдээгүй байгаа. Тиймээс маргааш анхдугаар чуулганыг хийх нь зохимжгүй байна. Учир нь дөрвөн төрлийн зөрчлийг нягтлах хэрэгтэй байна.

Энэ дагуу Цэцэд өргөдөл өгөөд байгаа. Ер нь сонгуулийн бүх ажил хуулийн дагуу явагдах учиртай. Зөрчлүүдийн хувьд нэгдүгээрт, долоо хоногийн өмнө бидний өгсөн “60 тэрбум төгрөгөөр төрийн албыг зараад, тэр мөнгөөрөө сонгуульдаа орох” тухай МАН-ын дарга М.Энхболд, нийслэлийн МАН-ын хорооны дарга Ц.Сандуй нарын бичлэгийг хуулийн байгууллага ямар нэгэн шалгах ажиллагаа явуулсангүй. Тиймээс үүнийг тодруулж, хуулийн байгууллагууд хариугаа гарах хэрэгтэй. Яагаад гэвэл энэ сонгуультай шууд холбогдож байгаа асуудал.

Хоёрдугаарт, саналын хуудас, хар машины тоо зөрсөн асуудал гарлаа. Тухайлбал, Хан-Уул дүүргийн 55 дугаар тойрогт гэхэд л саналын хайрцагнаас гарсан буюу гарын үсэг зарж авсан саналын хуудасны тооноос саналын хайрцагнаас гарсан хуудасны тоо 234-өөр нэмэгдсэн. Өөрөөр хэлбэл, сонгогчид санал өгөөгүй хуудас хар машин руу орсон байна гэсэн үг. Энэ зөвхөн нэг тойргийн асуудал юм. Энэ асуудлыг 76 тойргоор нягталж, шалгахгүйгээр анхдугаар чуулган хийх нь хууль зөрчих юм байна.

Гуравдугаарт, зарим газарт саналын хуудас дууссантай холбоотой асуудал. Саналын хуудсыг хувилж болдоггүй. Учир нь тусгай цаасаар хийдэг. Гэтэл дууссан саналын хуудастай аймгууд буюу Баян-Өлгий, Баянхонгор, Хэнтий зэрэг аймгуудад канондсон саналын хуудсаар санал авсан байгаа юм. Энэ нь Сонгуулийн хуулийн 84.1, 99.3, 84.10, 84.14 зэрэг заалтуудыг зөрчсөн. Тиймээс канондсон саналын хуудсуудыг хасч тооцох ёстой. Энэ нь сонгуулийн дүнд нөлөөлж байгаа.

Дөрөвдүгээрт, “Царцааны нүүдэл”-ийн асуудал байна. 18 мянган “царцаа” буюу сонгогч нэг газраас хасагдаж, нөгөө газарт нэмэгдсэн. Тухайлбал, Баянхонгор, Хөвсгөл, Увс гээд олон аймагт нэмэгдсэн байна. Эдгээр сонгогчийг өөрийн биеэр ирээгүй байхад нь итгэмжлэхээр сонгогчдын нэрсийн жагсаалтад бүртгүүлсэн байгаа юм. Уг нь хуульд сонгогч өөрийн биеэр ирж бүртгүүлэх ёстой. Гэтэл эдгээр сонгогчдыг 10 хоногийн өмнө бүртгүүлж, хууль зөрчсөн. Тэднийг бүртгэсэн бүртгэлийн газар хууль зөрчиж бүртгэсэн, СЕХ энэ асуудлыг хэвийн гэж үзсэн гээд сонгуулийн үеэр гарсан түм буман зөрчлийг цагдаа, шүүх нь тогтоосоор байтал үл тоон 76 гишүүнийг тангараг өргүүлэхээр оруулж байгаа нь өөрөө хэт яарсан ажил юм.

Энэ сарын 29-ныг хүртэл анхдугаар чуулганыг хийх цаг хугацаа бий. Тиймээс ядаж энэ дөрвөн  асуудлыг СЕХ, Улсын бүртгэл, хуулийн байгууллагууд нягталж шалгасны дараа хэдэн хүнийг оруулах эсэхийг Ерөнхийлөгч, СЕХ шийдсэний дараа УИХ-ын гишүүний тангараг өргүүлэх хэрэгтэй. Бид шударга сонгуулийн төлөө хуулийн дагуу явсан сонгуулийн талаар хэлэх үг байхгүй. Монголын ард түмний сонголтыг хүндэтгэх болно. Гэхдээ Монголын төр хуулийн дагуу байгуулагдах ёстой. Ийм олон сонгуулийн зөрчлийн дараа тангарагаа өргөх нь зохимжгүй. Маш олон хууль зөрччихөөд УИХ-ын гишүүн болоод явна гэдэг бол тохиромжгүй байна, МАН-ын гишүүд ээ” гэлээ. Мөн тэрбээр хуулийн болоод төрийн байгууллагууд хийх ёстой ажлаа хийцгээ. Энэ сонгуулийн хуулийн онцлогийг та бүхэн мэдэж байгаа байх. Намууд сонгуулийн ажилд оролцохоо байсан. Бид зөвхөн ажиглалт хийнэ. Бусад бүх бүртгэл болоод санал тоолох, саналын хуудас хэвлэх ажлыг төрийн байгууллагууд хийдэг болсон. Тиймээс ч бид төрийн албан хаагчиддаа найдаж, энэ бүх зөрчлийг гаргахгүй байх гэж сонгуульдаа оролцсон. Гэтэл энэ мэт олон зөрчил гарлаа хэмээлээ. Эдгээр асуудлыг шалгаж дуусахад хоёр долоо хоног хангалттай. Тиймээс энэ хугацаанд хариуцлага алдсан төрийн байгууллагууд ажлаа хийх шаардлагатайг АН-ын удирдлагууд онцолж байлаа.

Энэ үеэр сэтгүүлчид түүнээс зарим асуултад хариулт авлаа.

-Наадам, АСЕМ гээд олон чухал үйл ажиллагаа болох гэж байна. Энэ хариуцлагатай үед төрийн ажлыг ингэж гацаах нь хэр нийцтэй юм бол ?

-Төр байгуулахыг бид огт эсэргүүцээгүй. Харин хуулийн дагуу, ном журмынхаа дагуу л байгуулагдах шаардлага тавьж байна. Хамгийн аймшигтай зүйл бол ганцхан тойргийг шалгахад 234 саналын хуудас илүү тоологдож байгаа асуудал. Бид хар машинд огт эргэлзээгүй. Харин саналын хайрцагт яагаад тэдгээр хуудас илүү орсон бэ гэдэгт л эргэлзэж байна. Бид АСЕМ-аас болж хуулиа зөрчиж, хууль бусаар төр байгуулж болохгүй. Тэгээд ч анхдугаар чуулганыг зөвшилцөөгүй хуралдуулах нь хууль бус.

-Таны шаардлагыг биелүүлэхгүй анхдугаар чуулганыг хуралдуулах боломж байх уу?

-Ер нь Үндсэн хуулийн цэц зарлигийг хучингүй болгох байх. Хуулийн шаардлага биелэгдээгүй байна. Тиймээс хууль бус Их хурал болно.

-Хар машинд илүү саналын хуудсыг хэн хийх боломжтой вэ?

-Уг нь нэг ч саналын хуудсаар зөрөх ёсгүй. Гэтэл ганцхан тойрогт 234 хуудсаар зөрж байгаа нь Улсын бүртгэлийнхэн хийсэн ажил гэж харж байгаа. Тэд ажлаа зохих ёсоор хийсэнгүй. Тийм бохир ажил хийсэн байхад залруулах учиртай СЕХ ч ажлаа хийсэнгүй.

-Канондсон цаасаар санал авсан нь СЕХ-ны буруу гэсэн үг үү?

-Тийм. СЕХ-ны буруу. Учир нь бүх тойрогт 90 хувьтай нь тэнцэх саналын хуудас хэвлэж хүргүүлсэн гэж надад мэдэгдсэн. Гэтэл аль ч тойрог дээр 110 хувийн ирц гараагүй шүү дээ. Дундаж нь 70 хувь байсан. Тэгэхээр СЕХ 90 хувьдаа саналын хуудас хүргүүлээгүй болж таарч байна. Тиймээс хэдийг хүргүүлсэн эсэх гээд шалгах ажил үлдээд байна.

-Санал авах өдөр саналын хуудас дуусчихсан гэх асуудал гарч байсан. Тухайн үед нь яагаад канондсан хуудсаар санал авч болохгүй гэдгийг хэлээгүй юм бэ?

-Тухайн үед нь бид хэлж байсан. Бид өөр өөрсдийн тойрогтоо ажлаад завгүй байсан. Гэхдээ СЕХ-ынхон тийм зүйл хийж болохгүй гэдгээ мэдэж байгаа. Мэдэж байгаа хэрнээ л хийсэн байна.

-СЕХ-оос канондсон хуудас биш. Нэг тойргоос нөгөөд шилжүүлсэн гээд байгаа шүү дээ?

-Канондсон хуудсаар санал авсан гэдгийг Д.Ганбат гишүүн нотолж байна.

ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.