Улсын Хоёрдугаар төв эмнэлгийн Хүзүү толгой, чих, хамар, хоолойн нөхөн сэргээх мэс заслын тасгийн эрхлэгч, Анагаах ухааны магистр Н.Асралттай ярилцлаа. Тэрээр манай улсын чадварлаг залуу эмч нарын төлөөлөл бөгөөд гадаадад очиж эмчлүүлээрэй гэдэг үгийг хэлдэггүй болтол хөгжүүлж чадсан гэсэн урам зоригтой үгээр яриагаа эхлүүлж байлаа. Ингээд та бүхэн түүний ярилцлагыг хүлээн авна уу.

-Сайн байна уу. Танд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Өнгөрсөн онд хийсэн хамгийн том мэс заслын тань талаар ярилцлагаа эхлүүлье.

-Сайн байна уу. Уншигчдадаа мөн энэ өдрийн мэнд хүргэе. Өнгөрсөн оны 10-р сард УХТЭ-т анх удаа гуяны гадна талын булчингаар хэл орлуулан суулгах мэс заслыг амжилттай хийлээ. Өвчтөний хувьд хэлэн доорхи булчирхайн хортой хавдартай гэж оношлогдож, мэс засалд орсон. Хавдар нь хэлний тухайн орчинд байна уу, эсвэл тухайн орчноос хальж арьс салст руу нэгдсэн байна уу гэдгээс хамаарч мэс заслын хүрц, талбайн хэмжээ нь томордог. Тухайн өвчтөний хувьд хавдар хэлрүүгээ ороод, ясруугаа ороогүй байсан учраас бид хүзүү, эрүүгээр нь нээлт хийгээд хэлний угийг үлдээж бусад хэсгийг тайран хэлний доороос  хавдартай хэсгийг авсан. Энэ процессын дараа хэлгүй болсон хүн нэгдүгээрт авиа гаргаж чадахгүй болно. Үүнээс гадна хэлний хамгийн том үүрэг нь амаар орж ирсэн хоолыг ходоод руу шидэж өгөх үүрэг байдаг. Бүрэн хэлгүй болсон тохиолдолд тухайн хүний ходоодруу гуурс суулгаж, насан туршдаа амт мэдрэхгүй, соруулын тусламжтайгаар  хоол тэжээлээ идэж амьдрах болно гэсэн үг. Тийм учраас бид дээрх бэрхшээлийг үүсгэхгүйн тулд бид өвчтөний зүүн гуянаас чөлөөт далбан буюу арьс, эдүүд болон булчин судастай нь хамт авч, хүзүүний гүрээний салаанд судсыг нь холбосноор тухайн хэсгийг тэжээлтэй болгосон. Ингэснээр цусан хангамжийг алдагдуулахгүйгээр хэлнийх нь угт чөлөөт далбангаа холбож өгсөн.

 -Тэгэхээр энэ мэс засал танай эмнэлэгт маш том дэвшлийг авчирсан гэж ойлгож болох уу?

-Тийм шүү. Дээрх мэс заслын онцлог нь нэгдүгээрт хүний өөрийнх нь эдээс донорын эрхтэнг авсан юм. Мөн мэс заслын олон багууд хамтран ажилласан. Үүнд УХТЭ-ийн Хүзүү толгой, чих, хамар, хоолойн нөхөн сэргээх мэс заслын баг болон ХСҮТ-ийн Толгой хүзүү мэс заслын тасгийн эрхлэгч Г.Пүрэвдорж эрхлэгчтэй мэс заслын баг, ХСҮТ-ийн Нөхөн сэргээх мэс заслын тасгийн эрхлэгч Денис Скуратов нартай хамтран ажилласан. ХСҮТ энэ төрлийн мэс заслыг хийдэг бөгөөд  лавлагаа шатлалын Улсын эмнэлгүүдээс манай эмнэлэг анхдагч нь болон тус мэс заслыг эмнэлэг дээрээ амжилттай хийлээ.

Өмнө нь бид хүзүүний хоргүй хавдар авах, гоо сайхны хамрын өндөрлөгөө, гоо сайхны бусад төрлийн хагалгаа хийх, өөр эмнэлэгт хийлгээд мэс заслын дараах хүндрэл гарсан тохиолдлууд болон хамрын нуруунд хавирганы мөгөөрснөөс авч суулгах нөхөн сэргээх гэх мэт мэс заслыг хийдэг байсан бол өнөөдөр бид хавдрын хамгийн том мэс заслыг хийдэг болсон.

- Гадаад улс оронд энэ төрлийн мэс заслыг хэдэн төгрөгөөр хийдэг вэ?

- Тус мэс заслын хувьд гадаад руу урсах валютын урсгалыг багасгаж  иргэдийн санхүүд асар дэмтэй мэс засал болсон. Эмчилгээ үйлчилгээний үнэ өртгийн хувьд улс орон болон эмнэлэг, эмнэлэг өөр өөр байдаг. Гадны олон оронд энэ төрлийн мэс заслыг хийж чадахгүй байгаа. Анагаах ухааны том цогц эмнэлгүүд л энэ төрлийн мэс заслыг хийж байна. Ер нь эмчилгээний дараах хяналт, ор хоног ороогүй зөвхөн мэс заслын үеийн зардал л Солонгост 30 сая воны өртөгтэй. Үүн дээр ор хоног, асаргаа сувилгаа, замын зардал гэх мэт олон зардлууд нэмэгдэнэ.  Манай өвчтөний хувьд Эрүүл мэндийн даатгалаар хөнгөлөгдөөд хувь хүнээс мэс заслын нэг удаагийн багаж хэрэгслийн зардал болох 800 орчим мянган төгрөг, ор хоногийн мөнгө 72 мянган төгрөгийн зардал гарсан.  Өвчтөн эмнэлэгт 10 хоног хэвтэн эмчлүүлсэн. Мэс заслын дараа 20 хоног хяналтад яваад 45 хоногийн дараагаас дараагийн шатны буюу хавдрын эмнэлгийн хяналтад орж хавдрын дараах нөхөн сэргээх эмчилгээндээ орсон.

-Мэс засал хэчнээн цаг үргэлжилсэн бэ?

- Мэс засал нийт 6 цаг 32 минут үргэлжилсэн. Хамгийн гол нь энэ мэс заслыг хийхийн тулд гурван баг ээлжлэн орсон. Мэс заслын багийн бүх гишүүд  гадны улс орнуудад суралцаж, сурсан мэдсэнээ ард иргэдийнхээ эрүүл мэндийн төлөө амжилттай гаргаж чадсан нь л том дэвшил юм аа.

-Таны хувьд мэргэжил хаана хаана дээшлүүлсэн бэ?

- Миний хувьд Малайз улсад Толгойн хүзүү мэс засал, Солонгос улсад чих хамар хоолойн чиглэлээр мэс заслын чиглэлээр мэргэжил дээшлүүлж суралцсан.

-УХТЭ-ийн хувьд толгой, хүзүүний хэчнээн төрлийн мэс заслыг хийж байна вэ?

-Манай эмнэлгийн хувьд толгой, хүзүүний бүх төрлийн хавдрын мэс засал, чих хамар хоолойн бүх төрлийн мэс засал, мөн гоо сайхны мэс засал болох арьс татах, зовхи татах, хамар, уруулын гоо сайхны мэс заслыг хийж байна. Чихний хувьд хэнгэрэг нөхөх, гадна суваг нээх, чихний хэлбэр засах,  дунгийн суулгацын мэс заслуудыг хийж байна. Хамрын хувьд хамрын хугарал гэмтэл, амьсгал сэргээх, хортой, хоргүй хавдар авах, хамаргүй хүнд хавирганы мөгөөрсийг нь ашиглаж хамар хийх, гэмтлийн улмаас толгойн хүзүүний хавсарсан гэмтлийг гоо сайхны нөхөн сэргээх мэс засалтай хослуулах гэх мэт маш олон төрлийн мэс заслын тусламж үйлчилгээг үзүүлж байна.  

-Танай тасгийн хувьд жилд дунджаар хэчнээн өвчтөнд мэс заслын тусламж үйлчилгээг үзүүлдэг вэ?

- Манай тасаг дөрвөн эмчтэй. Жилдээ бид  500 төлөвлөгөөт мэс заслыг хийж байна.  Үүнээс гадна яаралтай мэс заслуудад ороод явж байна. Бүсчлэл нэмэгдсэнээр яаралтай мэс заслын тоо хоёр дахин нэмэгдэж байна. Манай тасгийн хувьд харьцангуй залуу тасаг. УХТЭ-ийн захиргаанаас дэмжиж бид бүхнийг төрөлжсөн ажлаа хийх боломжийг олгон шинэ тасаг байгуулж, орон тоогоор хангаж өгсөнд баяртай байгаа. Хэдий дөрөвхөн эмчтэй ч гэлээ жилд 500 гаруй мэс заслыг хийж байна гэдэг нь бидний хувьд том амжилт юм. Миний хувьд энэ том хамт олны нэг хэсэг болж, тасгийнхаа түүхийг нээн бичилцэж яваадаа баяртай байдаг. 

- Баярлалаа Та бүхний ажилд амжилт хүсье.