Хүлээлт, найдлага дагуулсан АН-ын Их хурал

Хүлээлт, найдлага дагуулсан АН-ын Их хурал

Лам олдохгүй бол буцахдаа залахын үлгэрээр Ардчилсан намын фракциудын эцэс төгс­гөл­гүй улстөржилт, талцал ху­ваагд­лаас залхсан ард түмэн МАН-ын 65 гишүүнд төр удирдах эр­хийг ат­гуулж, үнэм­лэ­хүй олон­хийн суу­­дал өг­сөн нь саяхных. Гэвч энэ сон­­голт зөв байсан уу гэ­дэгт эр­гэл­зэх хү­мүүс биш­гүй олон болс­ныг сарын өмнө болсон орон нут­гийн сонгуулийн дүн харуулсан.

Өөрөөр хэлбэл, Ардын нам нь арай дээр байх болов уу хэмээн сохроор найдаж, МАН-аас дэвшсэн бор халзан хонийг хүртэл дугуйлж орхисон иргэд далаараа цэвэр тавиулж орхисноо хожимдож ухаарсан хэрэг. Алийг нь ч сонгосон адилхан юм байна хэмээн цөхөрч орхисноо орон нутгийн сонгуулиар илэрхийлж, санал өгөхөөс татгалзан ирц бүрдэхгүйд хүрч байв.

Цаашид хэрхэх вэ, 2020 онд хэнд итгэх вэ гэсэн асуулт хариулт эрсээр байгааг нуух юун. Ард түмний итгэлийг авсан МАН-ынхан амьдралыг нь өөд татах бус албан тушаалаа хуваарилж, мөнгөгүйн зовлон тоочсоор дөрвөн сарыг үдчихлээ. Ямар ч улсын Засгийн газар, УИХ-ын эхний 100 хоног ирэх дөрвөн жилд хийх их ажлынхаа шанг татдаг, том ажлыг эхлүүлдэг хариуцлагатай цаг үе байх учиртай.

Гэтэл МАН-ын Засгийн газар эхний гурван сар зөвхөн нэр солих, “бор халзан” гишүүд нь ах дүүгийн харилцаагаа мартаж төрийн хүн болсон гэдгээ ойлгох “ухаарлын” цаг хугацаа болж өнгөрлөө. Ардчилсан намын эхлүүлсэн Хамтын тэтгэврийг Насны хишиг болгох, “Сайн оюутан”-г өөрчилж оюутны сургалтын зээл болгох, уул усны нэр өөрчлөх, амралтын өдөр хоногийг нааш цааш болгох гэх мэтээр жижигхэн асуудалтай зууралдсаар дөрвөн сарыг үдлээ. Ард түмэн бид ч тэнэг болж гүйцжээ. Атга чихэр өгөхөөр магнай хагартал баярлаж, аваад хураачихвал туниж гүйдэг жаахан хүүхэд аятай л хүүхдийн мөнгө өгнө гэхэд нь баярлаж, өгөхгүй гэвэл туниж гүйсээр өвөлтэй золгов.

Ирэх оны төсөвт мөнгө өгөх заалт ороосой хэмээн залбирах нь холгүй л горьдож суудаг боллоо. Ямар юмных нь их бүтээн байгуулалт, эх орны хөгжил дэвшил. 20 мянган төгрөгөө хэл амгүйхэн авч, хоногийн хоолоо залгуулж байвал баярладаг мунхаг, харанхуй цаг үе рүүгээ эргээд ухарч байна. 2012 оноос АН-ынхан өр тавиад ч болов үндэсний хэдэн үйлдвэрээ хөл дээр нь босгосны хүчинд өнөөдөр идэх талхгүй, өмсөх хувцасгүй болчихолгүй тэсч байгаа юм. Ардчилсан нам нь арай дээр байж дээ гэх үг учир мэдэх хүмүүсийн амнаас унах болжээ.

Талхны мөнгө, гудамжны цасанд санаа зовнисон монголчуудыг арай холыг хардаг, томыг төсөөлдөг болгох, эх хүүхдийн 20 мянган төгрөгөөр улс төр хийдэг биш их бүтээн байгуулалт хийж, улсын хөгжил дэвшлийг удирддаг төр байгуулах үүрэг АН-д дахиад ногдох нь дамжиггүй. Тэр их итгэлийг дахин авахын тулд энэ нам өнгөрсөн дөрвөн жилийн алдаанаасаа суралцаж, илүү шинэчлэгдэх учиртай. Иргэд ч үүнийг хүсч буй. Тэр шинэчлэл нь албан тушаал горилсон хэсэг залуус зурагтаар онол ярьж “хэлбэрдэх”, фракцийн дарга нар нь өвөр зуураа хор найруулж намын даргаа солих тухай биш юм.

Намын эгэл жирийн гишүүдийг үйл ажиллагаандаа татан оролцуулж, Ардчилсан нам дарга нарын нам биш гэдгийг л батлах тухай асуудал. Даргад таалагдсан нь шийдвэр гаргах төвшинд ажиллаж, жирийн гишүүд нь зөвхөн сонгуулиар санал өгөхөд л хэрэг болдог гажиг тогтолцооноосоо салахгүй л бол зөвхөн намын даргаа солиод АН шинэчлэгдэхээс өнгөрсөн. Ирэх сарын 06-нд хуралдах намын Их хурал иргэдийн бүх хүлээлтэд хариулт өгөх учиртай. Намдаа эрс шинэчлэл хийх үү, эс бөгөөс фракцийн улс төр өрнөж, намын даргыг өөрчилсөн болоод өнгөрөх үү гэдэг нь анхаарал татах сэдэв байх нь мэдээж.

Их хурлын үндсэн сэдэв намын даргыг солих уу

Ийм таамаг хэдийнэ улс төрийн хүрээнд гарч эхэлжээ. Ойрын өдрүүдэд толгойтой болгон нь АН-ын дарга болох тухай мөрөөдлөө ярьж эхэлснээс хойш Их хурлаараа тэд намын даргаа өөрчлөх нь ээ гэсэн яриа гарахад хүрчээ. Тэгвэл Их хурлын үндсэн сэдэв нь намын үндсэн дүрмийг шинэчлэх асуудал аж.

Өөрөөр хэлбэл, ҮЗХ, Хяналтын зөвлөлийг зөвхөн намын дарга, фракцийн даргын ойрын хүмүүсээр бүрдүүлэх боломж олгож байсан хуучин дүрмийг өөрчлөх асуудал энэ удаагийн Их хурлын гол сэдэв байх гэнэ. Намын дүрэм гэдэг маш олон зүйлийг тусгасан томоохон бичиг баримт. Тиймдээ ч өөрчлөлт бүрийг тоочих нь илүүц биз. Их хуралд оролцох төлөөлөгчдийг өмнө нь дарга тодруулдаг байсан бол энэ удаад намын жирийн гишүүд нь хуралдаж тодруулахаар болж, өнгөрсөн амралтын өдрүүдээр аймаг, сум дүүргийн хэсгийн хороодууд хуралдаж төлөөлөгчдөө томилж эхэлжээ.

Намын үүрийн дарга нар Их хуралд оролцоно хэмээн дээр дооргүй хэрүүл тэмцэл хийж эхэлсэн ч энэ удаагийн Их хурал дарга нарынх биш жирийн гишүүдийн, намынхаа төлөө яваа олон зуун дэмжигчдийн хурал болох аж. Мөн төлөөлөгчдийн тооны харьцааг тэнцвэржүүлэх үүднээс залуус, эмэгтэйчүүд, ахмадуудын квотыг нэмж өгсөн тухай эх сурвалж дуулгалаа. Орон нутагт АН-аас нэр дэвшч ИХТ-д сонгогдсон төлөөлөгчид Их хуралд оролцох бөгөөд иргэдийн хүсч хүлээж буй шинэчлэл, өөрчлөлтийн талаар байр сууриа илэрхийлэх боломжийг бүрдүүлж өгчээ.

Орон нутгаас ирэх эдгээр төлөө­лөгчид АН-ын мянга мянган жирийн гишүүд, дэм­жигч­дийн дуу хоолой болно уу гэхээс даргын өмнөөс дуугардаг “утсан хүүхэлдэй” биш байгаасай гэсэн хүлээлт байгааг ч нуугаад яахав. Ардчилсан намын шинэчлэл нь нэг дарга солиод болдог асуудал биш гэдгийг ойлгох, Их хурлаа илүү үр дүнтэй болгож чадах эсэх нь орон нутгаас ирэх эдгээр төлөөлөгчдөөс ихээхэн шалтгаалах учиртай.

АН даргын бус бодлогын фракцитай болно

Намын дүрэмд орох гол өөрчлөлтөөс онцолвол, АН-ын даргыг ҮЗХ-ны цөөн хэдэн гишүүд биш жирийн гишүүд сонгодог байхаар өөрчлөлт оруулахаар болжээ. Түүнчлэн, аймаг, сум дүүргийн хэсгийн хороодын даргыг ч жирийн гишүүд нь хуралдаж томилно хэмээн шинэ дүрэмд тусгажээ. Ингэснээр фракцийн даргын ойрын хүн аймаг, сум, дүүргийн намын дарга болчихоод намын гишүүдээ манай, танай фракци хэмээн ялгадаг байдал алга болох юм. Дүрмээ шинэчилж баталсны дараа л намын болон аймаг, сум, дүүргийн хэсгийн хороодын дарга нарыг томилох асуудал яригдах сурагтай. Мөн даргын фракци байхгүй болж оронд нь бодлогын фракци, бүлэг бий болох, албан тушаалын төлөө биш улс орны хөгжлийн төлөө үзэл бодлоороо эвлэлдэн нэгддэг болно хэмээн дүрэмд тусгасан байна.

АН бол баруун төвийн нам гэдгээ Их хурлаараа баталгаажуулахаас гадна ротацийг хоёр жил тутамд нэг удаа хуралдуулах, ротацид суух төлөөлөгчдийн нас, хүйсийн харьцааг тэнцвэржүүлэх үүднээс эхний 76-г нь УИХ, Засгийн газрын гишүүд болон болон аймаг, орон нутгийн төлөөлөгчөөс бүрдүүлэх, дараагийн 76 нь эмэгтэйчүүд, гуравдахь 76-д залуусыг багтааж, үлдсэн хоёр 76 суудалд чөлөөт өрсөлдөөн явуулж хэн ч сонгогдон орж болдог байхаар зохицуулалт хийхээр ярьж буй сурагтай. Нэг фракцийн нөлөөнд ордог ҮЗХ, Хяналтын зөвлөлийн гишүүдийг ч намын жирийн гишүүд сонгодог болсноор фракцийн улс төрөөс ангижирна гэж үзжээ.

Мөн намдаа ахиухан мөнгө өгсөн нь албан тушаалд очдог буруу тогтолцоог дүрмийн шинэчлэлийн хүрээнд өөрчилж, намын жирийн гишүүдийн татварыг нэмэх, ингэснээр хариуцлагын тогтолцоо сайжирна хэмээн үзэж байгаа гэнэ. АН-ын гишүүд жилд 1200 төгрөг намдаа татвар гэж төлдөг ч хэн ч энэ мөнгөнийхөө араас хяналт тавьдаггүй аж. Бараг өгдөг хүн ч ховор талаар албаныхан ярьдаг. Харин намын гишүүдийн татварыг нэмснээр хариуцлага, хяналт сайжирч, миний мөнгийг хаана юунд зарцуулж байна вэ хэмээн жирийн гишүүд хянадаг, судалдаг тогтолцоо бий болно гэж үзэж байгаа гэнэ.

Жирийн гишүүдийн оролцоо идэвхжиж эхэлснээр намд мөнгө төлөөд албан тушаал авдаг, намын ҮЗХ, Хяналтын зөвлөл, ротицид мөнгө төлж хүссэн шийдвэрээ гаргуулдаг буруу тогтолцоог арилгах юм байна. Намын гишүүдийнхээ тоог шинэчлэн гаргахаас гадна, дэмжигчдийн судалгааг ч мөн гаргаж, сэтгэл хөдлөлөөр бус бодит тооцоо судалгаатай сонгуульд оролцдог болох юм.

Энэ мэтээр ирэх сард хуралдах Их хурлаар АН маш том өөрчлөлт хийхээр ярилцаж байна. Яриа хэлцэл төдий байгаа эдгээр томоохон дүрмийн өөрчлөлтүүдийг хийж чадах эсэхээс АН шинэчлэгдэх үү, эс шинэчлэгдэх үү гэдэг нь тодорхой болно. Яг одоо АН-ынхан том шинэчлэлийн гараанд ирээд байна. Дээрх бүх өөрчлөлтийг нэгдмэл нэг нам шиг байж хийж чадвал Ардчилсан намд итгэх итгэл эргээд сэргэж, зовлон тоочдог бус зорилготой хөдөлдөг намаар удирдуулахыг ард түмэн хүсэх нь дамжиггүй. Өнөөх л бахь байдгаараа фракцийн дарга нар нь хурлаа самарч, дарга солих тухай эцэс төгсгөлгүй улстөржилт болоод дуусвал дараагийн 20 жил дахиад лааз өшиглөх сонголт бийг сануулах нь илүүц биз.

ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.