Нийслэлийн хэмжээнд 1960 оноос хойш баригдсан мянга гаруй орон сууц бий гэсэн тооцоо бий. Тэдгээр орон сууцнуудад 45 гаруй мянган өрх амьдардаг гэх ч судалгааны дүн гарсан байдаг. Бүхэл бүтэн хагас зуун жил ашиглагдсан хуучны орон сууцнууд хуучирч муудан өнгө үзэмж нь гундаж, хана, шал, цонхноосоо дулаан алдсаны улмаас иргэд нь өвлийн улиралд гэртээ хэдий ч, гадаа яваа мэт зузаан хувцастай бээрч суух тохиолдол энүүхэнд байсан гээд хэлчихвэл хэдийдэхгүй болов уу. Харин зундаа борооны ус цонх, дээврээр нь гоожиж, СӨХ нь “Гал унтраах” төдийд түр аргацааж өдийг хүрсэн байх юм.
Тиймээс нийслэлийн Захирагчийн ажлын албанаас хуучны орон сууцнуудыг шат дараалан дулаалах ажлыг үндсэндээ өнгөрсөн жилийн нэгдүгээр сараас эхлүүлж, хуучны орон сууцанд дулаан техникийн шинэчлэл хийх дэд хөтөлбөрийг боловсруулж байсныг уншигчид санаж буй биз ээ. Тиймээс ч, тус ажил хуучны орон сууцтай иргэдийн дунд хүлээлт үүсгээд байсан юм.
Тэгвэл эдүгээ энэ ажил биеллээ олоход тун ойртсон байна. Нийслэлийн хэмжээнд 1960 оноос хойш барьсан угсармал 1071 орон сууц байдаг юм байна. Эдгээр барилгуудыг цогцоор нь шинэчлэх үйл ажиллагааг нийслэлийн удирдлагууд шат дараатай зохион байгуулсны дунд эдүгээ бодит байдалд хэрэгжихэд бэлэн болжээ. Энэ талаар өчигдөр НИТХ-ын дарга Д.Баттулга Сүхбаатар дүүргийн гуравдугаар хорооны иргэдэд мэдээлэл өгч, сонирхсон асуултад нь хариулт өглөө.
Д.Баттулга даргыг ирнэ гэсэн сургаар хорооны иргэд ч уулзалтад оролцохоор өргөн бүрэлдэхүүнтэй цугларсан байв. Тэр дор бүрнээ өөрт тулгарч буй асуудлаа тоочиж, шийдэж өгөхийг хүсэхийг зэрэгцээ орон сууц дулаалахтай холбоотой бүхий л асуудлаар мэдээлэл авч байсан юм. Сүүлийн үед хотын төвд өндөр өндөр барилгууд сүндэрлэн босч, хотын өнгө үзэмж улам бүр сайжирч буй. Гэсэн ч хагас зууныг элээсэн хуучин барилгууд “Сүрэг хунгийн дунд орсон хэрээ” лугаа адил харагдаж байсан гэдэгтэй хэн ч санал нийлнэ. Эдгээр барилгыг хуучин ЗХУ-ын технологиор барьсан байдаг бөгөөд олон жил болсон тул дулаанаа маш ихээр алддаг байна.
Тиймээс хотын удирдлагууд угсармал орон сууц дулаалах ажлыг Новосибирск хоттой хамтарч хийхээр тохиролцсон ажээ. Ингэхдээ зөвхөн гадна талаас нь дулаалаад орхих биш дээвэр, сантехник гээд цогцоор нь шинэчлэхээр төлөвлөжээ. 1071 орон сууцны барилгыг ийнхүү шинэчлэн засварлахад 431 тэрбум төгрөг шаардлагатай байгаа юм байна. Үүний 60 хувийг хотын төсвөөс үлдсэн хэсгийг айл өрх, СӨХ-өөс гаргахаар тооцож байгаа аж.
Гэхдээ айлууд 15-20 жилийн хугацаанд байрны мөнгөн дээрээ тодорхой хэмжээний төлбөр нэмж төлөх байдлаар зохицуулах боломжтой бөгөөд ингэж засварласнаар уг барилгуудын насжилт дахиад 50 жилээр нэмэгдэнэ гэдгийг Нийслэлийн ИТХ-ын дарга Д.Баттулга тайлбарлалаа. Мөн тэрбээр хамгийн гол нь оршин суугчид өөрсдөө нэг саналтай байх хэрэгтэйг онцолж байсан юм. Ирэх дөрвөн жилд хийх хамгийн чухал ажлуудын нэг нь угсармал орон сууцыг дулаалах асуудал байгааг Д.Баттулга иргэдэд онцоллоо. Орон сууцыг дулаалж, дулааны алдагдлыг бууруулснаар айл өрхийн болон цахилгаан станцуудад эдийн засгийн хэмнэлт ч гарах давуу талтай юм.
Хуучны орон сууцнуудыг шинэчлэн дулаалах ажлыг Новосибирск хоттой хамтран ажиллана гэдгийг дээр дурьдсан. Тус хотын удирдлагууд ч гэсэн хуучин байруудаа дулаалах ажлыг зохион байгуулсан арвин туршлагатай аж. Зөвлөлтийн мэргэжилтнүүд барьсан гэдэг утгаараа ОХУ-ын барилгын компаниуд хуучин байруудын их засварыг хийхэд хамтран ажиллахаар тохирсон байдаг. Нэгдүгээрт, анх барьсан технологийг нь сайн мэднэ. Хоёрдугаарт, яг ийм барилгуудыг засах, дулаалах ажлыг гүйцэтгэх арвин туршлагатай.
Тиймээс Нийслэлийн удирдлагууд өнгөрсөн аравдугаар сард Новосибирскийн барилгын компаниудтай хамтын ажиллагааны санамж бичгийг байгуулж байсан юм. Түүнээс хойш нарийвчилсан судалгаануудыг ч хийж эхэлсэн байх бөгөөд өнгөрсөн сард Нийслэлийн ИТХ-аар дулаалгыг хэрхэн хийх талаар журам баталжээ. Тиймээс 45 гаруй мянган хүний сураг чагнан хүлээж буй ажил тун удахгүй хэрэгжиж, иргэд олон жил амьдарсан хуучны байрандаа дулаахан ая тухтай амьдрах боломж бүрдэх нь.