• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Гурван жил дуншсан Дарханы замын 113 километрийг хучжээ

Хэдэн жилийн өмнөөс л дөрвөн урсгалтай болгохоор яригдаж эхэлсэн урт түүхтэй Дарханы замын энэ жилийн ажил үндсэндээ шувтарч байна. Гэтэл хэдийн ашиглалтад орж хөдөлгөөнд нэвтрэх байсан замын таван багцын ажлууд 2-97 хувийн гүйцэтгэлтэйгээр оны сүүлд хүрлээ. Тэгвэл Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын одоогийн нөхцөл ямар байгааг сурвалжлав. 

Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын шинэчлэл, өргөтгөлтэй холбоотой ажлын санхүүжилтийг Азийн хөгжлийн банк, хөнгөлөлттэй зээлээр шийдсэн. Дарханы хуучин замыг шинэчлэн хатуу хучилт хийх ажлыг Азийн хөгжлийн банкны 83 сая ам.долларын санхүүжилтээр харин хоёр талаар нь өргөтгөн шинээр тавьж буй замын ажлыг Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны 137 сая ам.долларын санхүүжилтээр гүйцэтгэж байгаа. Дарханы зам бол Дархан-Уул, Сэлэнгэ, Орхон, Булган, Хөвсгөл аймгийн болон нийслэлийн иргэд, аж ахуйн нэгжийн ажил үйлстэй салшгүй холбоотой. Бүр тодруулбал, олон улсын транзит тээвэр дамжин өнгөрөх, босоо тэнхлэгийн чухал зам. Өдөрт дунджаар 5800 автомашин энэ чиглэлд зорчдог, бусад ижил зэрэглэлийн замтай харьцуулахад ачаалал 1.4-2.7 дахин их гэхээр Монголын хамгийн их хөдөлгөөн, ачаалалтай замуудын нэгд зүй ёсоор багтаж байгаа юм. 

АЖЛЫН ЯВЦ МЕНЕЖМЕНТТЭЙ ШУУД ХОЛБООТОЙ

Дарханы замын олон жил үргэлжилсэн энэ асуудлын хамгийн гол шалтгаан нь гүйцэтгэгч компанийн сонгон шалгаруулалт, салбарын яамны менежмент. Тухайлбал, Дарханы замын ажилд долоон өөр гүйцэтгэгч компани ажиллаж байна. Ажлын гүйцэтгэлээс харахад өөрсдийн тоног төхөөрөмж, ажиллах хүчинтэй компанийн гүйцэтгэл төлөвлөсөн хугацаандаа, тооцоолоогүй эрсдэлээс өөр хоцрогдолгүй байгаа юм. Тэгэхээр анх тендер зарлахдаа чанартай, сайн компанийг сонгон шалгаруулсан бол "Мянгуужингийн үлгэр" эхлэхгүй байх байсныг үгүйсгэхгүй. Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Г.Дамдинням “Дарханы замд үүсээд буй одоогийн нөхцөл байдал нь менежментийн алдаа. Учир нь ажлын туршлагагүй, тоног төхөөрөмж, ажиллах хүчингүй компанид чухал ажлыг өгсөн нь төслийн ажлыг удаашруулсан. Гэвч энэ алдаагаа Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны төсөл дээр дахин давтлаа. Жишээлбэл, энэ таван багцын хоёр, гуравдугаар багцыг Хятадын компанид өгчихсөн. Ажлын хоцрогдолтой. Мөн Баянчандмань сумаас Урьхан хүртэлх 25 орчим километр зам нь Дархан чиглэлийн зорчиход хамгийн хэцүү хэсэг. Ирэх хавар энэ замыг бүрэн хааж замын бүтээн байгуулалтын ажил эхэлнэ. Гэтэл газрын бүтцээс шалтгаалан түр зам нь трансынхаа дагуу явах боломжгүй. Түр замыг хэрхэн тавих нь одоо хүртэл тодорхойгүй байгаа нь том асуудал” гэсэн юм. 

БАРУУН АЙМГУУД РУУ САЛАХ ТОЙРГООС 37 КМ ЗАМЫН ХУЧИЛТ БҮРЭН ХИЙГДЖЭ

Улаанбаатар хотоос гарах хэсэг буюу нэгдүгээр багцын хувьд замын ажил ерөнхийдөө жигдэрчээ. Баруун аймаг салах тойргоос Хар модотын давааны ар хүртэлх 37.2 километр нь нэгдүгээр багцад хамаарна. Нэгдүгээр багцын замын хучилтын ажил бүрэн дууссан одоогийн байдлаар заслын ажлууд хийгдэж байгаа юм байна. Харин замын ажилд тендерт заасны дагуу 407 хүн хүч, 166 машин техниктэй ажиллаж байгаа аж. Ирэх оны наймдугаар сард бүрэн ашиглалтад орох төлөвлөгөөтэй. Үргэлжлүүлэн тавигдсан замын хажуугаар салж нийлж явсаар хоёрдугаар багцын хэсэг буюу Дарханы зам руу орлоо. Харин Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийж байгаа таван багцын өргөтгөлийн ажил 16-45 хувийн гүйцэтгэлтэй, 10-40 хувийн хоцрогдолтой байна. Ажлын хоцрогдлын үндсэн шалтгаан нь цаг агаар, COVID-19 байгааг хэлж байлаа. Тухайлбал, энэ зуны хувьд харьцангуй их бороо хуртай, зарим ажлын хэсгүүдэд 60 гаруй хоног бороотой байсан нь замын ажлыг хийж гүйцэтгэх хүндрэл үүсгэсэн гэсэн юм. 
Энэ талаар ЗТХЯ-ны Автозамын бодлогын хэрэгжилт, зохицуулах газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Б.Оюундэлгэр “Нийт 204.12 километр замын ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. Үүний гурван багц буюу Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх 113 орчим километр замын хучилтын ажил дуусаж заслын ажлууд хийгдэж байгаа. Нийгмийн хэрэгцээ, шаардлагын үүднээс хучилт хийгдсэн хэсгүүдийн хөдөлгөөнийг нээсэн. Гол анхаарал хандуулах асуудал нь хоёр, дөрөвдүгээр багцууд. Өнгөрсөн есдүгээр сард гэрээ байгуулсан ч гүүр хоолой, хучилтын ажлууд хийгдээд эрчимтэй ажиллаж байгаа. Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх өргөтгөлийн ажлын суурь, гүүр, хоолойн ажлууд хийгдэж байна. Яамны зүгээс замын ажилд шаардлагатай тоног, төхөөрөмжийг хилээр саадгүй оруулахад анхаарч байгаа” гэв. 

ДАРХАНЫ ЗАМЫН “ТҮГЖЭЭ” БОЛСОН ХЭСГҮҮД УЧРАА ОЛЖЭЭ

Хоёрдугаар багцын нийт замын урт 45.5 километр. Хар модотын давааны араас Тайсын хөтлийн өвөр хүртэлх буюу Баянчандмань сумаас Борнуур хүртэлх зам. Энэ хэсгийн шороон зам иргэдийн бухимдлыг төрүүлэхээс өөр аргагүй энхэл донхол ихтэй, зорчиход хэцүү, том нүхтэй байв. Ерөнхийдөө бол биднийг зорчиход түр замын арчлалт хийгдээгүй. Жижиг тэргүүд явахад бүр ч хүндрэлтэй. Ялангуяа, оройн цагаар тоос босож үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал болдог нь зорчиход бэрх. Урд давхих машины тормосны бүдэг улаан гэрлээс өөр зүйл үзэгдэхгүй. Үүнээс үүдэж энэ замд өнгөрсөн зун олон хүн амь насаа алдаж эд хөрөнгөөрөө хохирсон. Тэгвэл энэ жилийн тухайд Дарханы замын ажлын гол “түгжээ” болоод байсан Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх хоёр, дөрөвдүгээр багцыг гүйцэтгэх компанийг дахин сонгон шалгаруулж есдүгээр сарын сүүлээс ажил хийгдэж эхэлжээ. Эдгээр багцын зам гацаад байсан нь шалгарсан компанийн ажлын гүйцэтгэл нь шаардлага хангахгүй гэрээг цуцалсантай холбоотой. Энэ талаар Азийн хөгжлийн банкны төлөөлөгч Мохан Кумар Дангал “Тухайн үед хоёрдугаар багцын ажлыг гүйцэтгэхээр шалгарсан байсан компанийн ажлын гүйцэтгэл есөн хувьтай, дөрөвдүгээр багцын ажил таван хувьтай байсан. Үүний улмаас гэрээг цуцалсан. Мөн гүйцэтгэгч талаас гэрээг цуцлахад их хэмжээний мөнгө нэхэмжилсэн нь гэрээ цуцлахад хугацаа шаардсан. Тухайлбал, таван хувийн гүйцэтгэлтэй ч 3.5 сая ам.долларын нэхэмжлэх явуулсан” гэв. 
Тэгвэл дахин шалгаруулалтаар сонгогдсон хоёрдугаар багцын замын ажлыг гүйцэтгэж буй “Арж капитал” компани есдүгээр сарын 3-наас ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулсан ч хэдийн 29 километр гурван хувийн цементээр бэхчүүлсэн хөрсний суурь, 26 километр буталсан чулуун суурь, 9.8 километр асфальтан замаа тавьчихсан байв. Энэ жилдээ 61-ын гарам хүртэл 15.7 километрын замын хучилтыг бүрэн хийж хөдөлгөөнийг нээх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байгаа юм байна. Гэрээнд зааснаар 2023 онд бүрэн ашиглалтад орох аж. Харин Зам тээврийн хөгжлийн яамнаас аравдугаар сарын 22 гэхэд таван багцын замын хучилтын ажлыг дуусгах төлөвлөгөөтэй байгааг мэдээлэв. Түүнчлэн Бор толгой буюу Төв аймгийн Сүмбэр сум чиглэлийн авто замын уулзвараас Цайдамын хөндий хүртэлх  буюу дөрөвдүгээр багцын замыг “Чайна Жео-Инженеринг Корпораци” өнгөрсөн сарын 29-нөөс хийхээр гэрээ байгуулж бэлтгэл ажлаа базааж таван гүүрийн ажил хийгдэж байгаа юм байна. Цаг агаарын нөхцөл байдлыг харгалзан газар шорооны ажлыг эхлүүлэх, түр замын арчлалтыг хийхээр төлөвлөжээ. Тэгэхээр энэ хэсгийн замын ажил үндсэндээ бол энэ хэвээрээ оныг үдэх нь. Энэ компанийн хувьд Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр байгуулах тавдугаар багцын замыг хариуцан ажилласан. Тавдугаар багц нь 97 хувийн гүйцэтгэлтэй байгаа ганц багц. Цайдмын хөндийгөөс Дарханы тойргийн уулзвар хүртэлх 30.53 километр. Хуучин асфальтан замаас шороон зам руу орон гаран явсаар тавдугаар багцын шинэ замаар давхисаар Дархан хот оров. Ойролцоогоор Улаанбаатар хотоос Дархан хот хүртэл 4-5 цагийг зарцуулав. Шинэ зам бүрэн ашиглалтад орвол 2-3 цагийн дотор давхиад орох зай. Тэгэхээр олон нийтэд хүлээлт үүсгээд буй энэ зам ашиглалтад шуурхай орох нь эдийн засаг, нийгмийн хувьд чухал ач холбогдолтой. Ямар ч байсан урт түүхтэй Дарханы замын ажил өнгөрсөн жилүүдийнхээс хурдсаж 113 километр замаа цардаад авчээ. 

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин 2021.10.19 МЯГМАР № 205 (6682)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно
“Койнчид” яагаад буруутчихав?!
Мета бол Х.Нямбаатарын ч биш Монголын асуудал
Гадаадын хөрөнгө оруулагчийн гомдлын үг буюу “Монгол Хьюндай”-гийн дээрмийг анхан шатны шүүх ингэж шийджээ



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Гурван жил дуншсан Дарханы замын 113 километрийг хучжээ

Хэдэн жилийн өмнөөс л дөрвөн урсгалтай болгохоор яригдаж эхэлсэн урт түүхтэй Дарханы замын энэ жилийн ажил үндсэндээ шувтарч байна. Гэтэл хэдийн ашиглалтад орж хөдөлгөөнд нэвтрэх байсан замын таван багцын ажлууд 2-97 хувийн гүйцэтгэлтэйгээр оны сүүлд хүрлээ. Тэгвэл Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын одоогийн нөхцөл ямар байгааг сурвалжлав. 

Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын шинэчлэл, өргөтгөлтэй холбоотой ажлын санхүүжилтийг Азийн хөгжлийн банк, хөнгөлөлттэй зээлээр шийдсэн. Дарханы хуучин замыг шинэчлэн хатуу хучилт хийх ажлыг Азийн хөгжлийн банкны 83 сая ам.долларын санхүүжилтээр харин хоёр талаар нь өргөтгөн шинээр тавьж буй замын ажлыг Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны 137 сая ам.долларын санхүүжилтээр гүйцэтгэж байгаа. Дарханы зам бол Дархан-Уул, Сэлэнгэ, Орхон, Булган, Хөвсгөл аймгийн болон нийслэлийн иргэд, аж ахуйн нэгжийн ажил үйлстэй салшгүй холбоотой. Бүр тодруулбал, олон улсын транзит тээвэр дамжин өнгөрөх, босоо тэнхлэгийн чухал зам. Өдөрт дунджаар 5800 автомашин энэ чиглэлд зорчдог, бусад ижил зэрэглэлийн замтай харьцуулахад ачаалал 1.4-2.7 дахин их гэхээр Монголын хамгийн их хөдөлгөөн, ачаалалтай замуудын нэгд зүй ёсоор багтаж байгаа юм. 

АЖЛЫН ЯВЦ МЕНЕЖМЕНТТЭЙ ШУУД ХОЛБООТОЙ

Дарханы замын олон жил үргэлжилсэн энэ асуудлын хамгийн гол шалтгаан нь гүйцэтгэгч компанийн сонгон шалгаруулалт, салбарын яамны менежмент. Тухайлбал, Дарханы замын ажилд долоон өөр гүйцэтгэгч компани ажиллаж байна. Ажлын гүйцэтгэлээс харахад өөрсдийн тоног төхөөрөмж, ажиллах хүчинтэй компанийн гүйцэтгэл төлөвлөсөн хугацаандаа, тооцоолоогүй эрсдэлээс өөр хоцрогдолгүй байгаа юм. Тэгэхээр анх тендер зарлахдаа чанартай, сайн компанийг сонгон шалгаруулсан бол "Мянгуужингийн үлгэр" эхлэхгүй байх байсныг үгүйсгэхгүй. Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Г.Дамдинням “Дарханы замд үүсээд буй одоогийн нөхцөл байдал нь менежментийн алдаа. Учир нь ажлын туршлагагүй, тоног төхөөрөмж, ажиллах хүчингүй компанид чухал ажлыг өгсөн нь төслийн ажлыг удаашруулсан. Гэвч энэ алдаагаа Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны төсөл дээр дахин давтлаа. Жишээлбэл, энэ таван багцын хоёр, гуравдугаар багцыг Хятадын компанид өгчихсөн. Ажлын хоцрогдолтой. Мөн Баянчандмань сумаас Урьхан хүртэлх 25 орчим километр зам нь Дархан чиглэлийн зорчиход хамгийн хэцүү хэсэг. Ирэх хавар энэ замыг бүрэн хааж замын бүтээн байгуулалтын ажил эхэлнэ. Гэтэл газрын бүтцээс шалтгаалан түр зам нь трансынхаа дагуу явах боломжгүй. Түр замыг хэрхэн тавих нь одоо хүртэл тодорхойгүй байгаа нь том асуудал” гэсэн юм. 

БАРУУН АЙМГУУД РУУ САЛАХ ТОЙРГООС 37 КМ ЗАМЫН ХУЧИЛТ БҮРЭН ХИЙГДЖЭ

Улаанбаатар хотоос гарах хэсэг буюу нэгдүгээр багцын хувьд замын ажил ерөнхийдөө жигдэрчээ. Баруун аймаг салах тойргоос Хар модотын давааны ар хүртэлх 37.2 километр нь нэгдүгээр багцад хамаарна. Нэгдүгээр багцын замын хучилтын ажил бүрэн дууссан одоогийн байдлаар заслын ажлууд хийгдэж байгаа юм байна. Харин замын ажилд тендерт заасны дагуу 407 хүн хүч, 166 машин техниктэй ажиллаж байгаа аж. Ирэх оны наймдугаар сард бүрэн ашиглалтад орох төлөвлөгөөтэй. Үргэлжлүүлэн тавигдсан замын хажуугаар салж нийлж явсаар хоёрдугаар багцын хэсэг буюу Дарханы зам руу орлоо. Харин Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийж байгаа таван багцын өргөтгөлийн ажил 16-45 хувийн гүйцэтгэлтэй, 10-40 хувийн хоцрогдолтой байна. Ажлын хоцрогдлын үндсэн шалтгаан нь цаг агаар, COVID-19 байгааг хэлж байлаа. Тухайлбал, энэ зуны хувьд харьцангуй их бороо хуртай, зарим ажлын хэсгүүдэд 60 гаруй хоног бороотой байсан нь замын ажлыг хийж гүйцэтгэх хүндрэл үүсгэсэн гэсэн юм. 
Энэ талаар ЗТХЯ-ны Автозамын бодлогын хэрэгжилт, зохицуулах газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Б.Оюундэлгэр “Нийт 204.12 километр замын ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. Үүний гурван багц буюу Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх 113 орчим километр замын хучилтын ажил дуусаж заслын ажлууд хийгдэж байгаа. Нийгмийн хэрэгцээ, шаардлагын үүднээс хучилт хийгдсэн хэсгүүдийн хөдөлгөөнийг нээсэн. Гол анхаарал хандуулах асуудал нь хоёр, дөрөвдүгээр багцууд. Өнгөрсөн есдүгээр сард гэрээ байгуулсан ч гүүр хоолой, хучилтын ажлууд хийгдээд эрчимтэй ажиллаж байгаа. Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх өргөтгөлийн ажлын суурь, гүүр, хоолойн ажлууд хийгдэж байна. Яамны зүгээс замын ажилд шаардлагатай тоног, төхөөрөмжийг хилээр саадгүй оруулахад анхаарч байгаа” гэв. 

ДАРХАНЫ ЗАМЫН “ТҮГЖЭЭ” БОЛСОН ХЭСГҮҮД УЧРАА ОЛЖЭЭ

Хоёрдугаар багцын нийт замын урт 45.5 километр. Хар модотын давааны араас Тайсын хөтлийн өвөр хүртэлх буюу Баянчандмань сумаас Борнуур хүртэлх зам. Энэ хэсгийн шороон зам иргэдийн бухимдлыг төрүүлэхээс өөр аргагүй энхэл донхол ихтэй, зорчиход хэцүү, том нүхтэй байв. Ерөнхийдөө бол биднийг зорчиход түр замын арчлалт хийгдээгүй. Жижиг тэргүүд явахад бүр ч хүндрэлтэй. Ялангуяа, оройн цагаар тоос босож үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал болдог нь зорчиход бэрх. Урд давхих машины тормосны бүдэг улаан гэрлээс өөр зүйл үзэгдэхгүй. Үүнээс үүдэж энэ замд өнгөрсөн зун олон хүн амь насаа алдаж эд хөрөнгөөрөө хохирсон. Тэгвэл энэ жилийн тухайд Дарханы замын ажлын гол “түгжээ” болоод байсан Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх хоёр, дөрөвдүгээр багцыг гүйцэтгэх компанийг дахин сонгон шалгаруулж есдүгээр сарын сүүлээс ажил хийгдэж эхэлжээ. Эдгээр багцын зам гацаад байсан нь шалгарсан компанийн ажлын гүйцэтгэл нь шаардлага хангахгүй гэрээг цуцалсантай холбоотой. Энэ талаар Азийн хөгжлийн банкны төлөөлөгч Мохан Кумар Дангал “Тухайн үед хоёрдугаар багцын ажлыг гүйцэтгэхээр шалгарсан байсан компанийн ажлын гүйцэтгэл есөн хувьтай, дөрөвдүгээр багцын ажил таван хувьтай байсан. Үүний улмаас гэрээг цуцалсан. Мөн гүйцэтгэгч талаас гэрээг цуцлахад их хэмжээний мөнгө нэхэмжилсэн нь гэрээ цуцлахад хугацаа шаардсан. Тухайлбал, таван хувийн гүйцэтгэлтэй ч 3.5 сая ам.долларын нэхэмжлэх явуулсан” гэв. 
Тэгвэл дахин шалгаруулалтаар сонгогдсон хоёрдугаар багцын замын ажлыг гүйцэтгэж буй “Арж капитал” компани есдүгээр сарын 3-наас ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулсан ч хэдийн 29 километр гурван хувийн цементээр бэхчүүлсэн хөрсний суурь, 26 километр буталсан чулуун суурь, 9.8 километр асфальтан замаа тавьчихсан байв. Энэ жилдээ 61-ын гарам хүртэл 15.7 километрын замын хучилтыг бүрэн хийж хөдөлгөөнийг нээх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байгаа юм байна. Гэрээнд зааснаар 2023 онд бүрэн ашиглалтад орох аж. Харин Зам тээврийн хөгжлийн яамнаас аравдугаар сарын 22 гэхэд таван багцын замын хучилтын ажлыг дуусгах төлөвлөгөөтэй байгааг мэдээлэв. Түүнчлэн Бор толгой буюу Төв аймгийн Сүмбэр сум чиглэлийн авто замын уулзвараас Цайдамын хөндий хүртэлх  буюу дөрөвдүгээр багцын замыг “Чайна Жео-Инженеринг Корпораци” өнгөрсөн сарын 29-нөөс хийхээр гэрээ байгуулж бэлтгэл ажлаа базааж таван гүүрийн ажил хийгдэж байгаа юм байна. Цаг агаарын нөхцөл байдлыг харгалзан газар шорооны ажлыг эхлүүлэх, түр замын арчлалтыг хийхээр төлөвлөжээ. Тэгэхээр энэ хэсгийн замын ажил үндсэндээ бол энэ хэвээрээ оныг үдэх нь. Энэ компанийн хувьд Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр байгуулах тавдугаар багцын замыг хариуцан ажилласан. Тавдугаар багц нь 97 хувийн гүйцэтгэлтэй байгаа ганц багц. Цайдмын хөндийгөөс Дарханы тойргийн уулзвар хүртэлх 30.53 километр. Хуучин асфальтан замаас шороон зам руу орон гаран явсаар тавдугаар багцын шинэ замаар давхисаар Дархан хот оров. Ойролцоогоор Улаанбаатар хотоос Дархан хот хүртэл 4-5 цагийг зарцуулав. Шинэ зам бүрэн ашиглалтад орвол 2-3 цагийн дотор давхиад орох зай. Тэгэхээр олон нийтэд хүлээлт үүсгээд буй энэ зам ашиглалтад шуурхай орох нь эдийн засаг, нийгмийн хувьд чухал ач холбогдолтой. Ямар ч байсан урт түүхтэй Дарханы замын ажил өнгөрсөн жилүүдийнхээс хурдсаж 113 километр замаа цардаад авчээ. 

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин 2021.10.19 МЯГМАР № 205 (6682)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Хөлбөмбөг ДАШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Нийтлэл
  • •Засгийн газар
  • •Чуулган
  • •Бөхийн төрлүүд
  • •Эрүүл мэнд
  • •Ерөнхийлөгч
  • •ММ-ын тодруулга
  • •Гадаад харилцаа
  • •Олимпизм
  • •Сурвалжлага
  • •Яам, Агентлаг
  • •Нийслэл
  • •Ярилцлага
  • •Сэрэмжлүүлэг
ХУРААХ
АН Их хуралд бүлэгтэй үлдэх үү?
Дроноор үйл ажиллагаа явуулах...

Гурван жил дуншсан Дарханы замын 113 километрийг хучжээ

Kuzmo 2021-10-19
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
Гурван жил дуншсан Дарханы замын 113 километрийг хучжээ

Хэдэн жилийн өмнөөс л дөрвөн урсгалтай болгохоор яригдаж эхэлсэн урт түүхтэй Дарханы замын энэ жилийн ажил үндсэндээ шувтарч байна. Гэтэл хэдийн ашиглалтад орж хөдөлгөөнд нэвтрэх байсан замын таван багцын ажлууд 2-97 хувийн гүйцэтгэлтэйгээр оны сүүлд хүрлээ. Тэгвэл Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын одоогийн нөхцөл ямар байгааг сурвалжлав. 

Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын шинэчлэл, өргөтгөлтэй холбоотой ажлын санхүүжилтийг Азийн хөгжлийн банк, хөнгөлөлттэй зээлээр шийдсэн. Дарханы хуучин замыг шинэчлэн хатуу хучилт хийх ажлыг Азийн хөгжлийн банкны 83 сая ам.долларын санхүүжилтээр харин хоёр талаар нь өргөтгөн шинээр тавьж буй замын ажлыг Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны 137 сая ам.долларын санхүүжилтээр гүйцэтгэж байгаа. Дарханы зам бол Дархан-Уул, Сэлэнгэ, Орхон, Булган, Хөвсгөл аймгийн болон нийслэлийн иргэд, аж ахуйн нэгжийн ажил үйлстэй салшгүй холбоотой. Бүр тодруулбал, олон улсын транзит тээвэр дамжин өнгөрөх, босоо тэнхлэгийн чухал зам. Өдөрт дунджаар 5800 автомашин энэ чиглэлд зорчдог, бусад ижил зэрэглэлийн замтай харьцуулахад ачаалал 1.4-2.7 дахин их гэхээр Монголын хамгийн их хөдөлгөөн, ачаалалтай замуудын нэгд зүй ёсоор багтаж байгаа юм. 

АЖЛЫН ЯВЦ МЕНЕЖМЕНТТЭЙ ШУУД ХОЛБООТОЙ

Дарханы замын олон жил үргэлжилсэн энэ асуудлын хамгийн гол шалтгаан нь гүйцэтгэгч компанийн сонгон шалгаруулалт, салбарын яамны менежмент. Тухайлбал, Дарханы замын ажилд долоон өөр гүйцэтгэгч компани ажиллаж байна. Ажлын гүйцэтгэлээс харахад өөрсдийн тоног төхөөрөмж, ажиллах хүчинтэй компанийн гүйцэтгэл төлөвлөсөн хугацаандаа, тооцоолоогүй эрсдэлээс өөр хоцрогдолгүй байгаа юм. Тэгэхээр анх тендер зарлахдаа чанартай, сайн компанийг сонгон шалгаруулсан бол "Мянгуужингийн үлгэр" эхлэхгүй байх байсныг үгүйсгэхгүй. Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Г.Дамдинням “Дарханы замд үүсээд буй одоогийн нөхцөл байдал нь менежментийн алдаа. Учир нь ажлын туршлагагүй, тоног төхөөрөмж, ажиллах хүчингүй компанид чухал ажлыг өгсөн нь төслийн ажлыг удаашруулсан. Гэвч энэ алдаагаа Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны төсөл дээр дахин давтлаа. Жишээлбэл, энэ таван багцын хоёр, гуравдугаар багцыг Хятадын компанид өгчихсөн. Ажлын хоцрогдолтой. Мөн Баянчандмань сумаас Урьхан хүртэлх 25 орчим километр зам нь Дархан чиглэлийн зорчиход хамгийн хэцүү хэсэг. Ирэх хавар энэ замыг бүрэн хааж замын бүтээн байгуулалтын ажил эхэлнэ. Гэтэл газрын бүтцээс шалтгаалан түр зам нь трансынхаа дагуу явах боломжгүй. Түр замыг хэрхэн тавих нь одоо хүртэл тодорхойгүй байгаа нь том асуудал” гэсэн юм. 

БАРУУН АЙМГУУД РУУ САЛАХ ТОЙРГООС 37 КМ ЗАМЫН ХУЧИЛТ БҮРЭН ХИЙГДЖЭ

Улаанбаатар хотоос гарах хэсэг буюу нэгдүгээр багцын хувьд замын ажил ерөнхийдөө жигдэрчээ. Баруун аймаг салах тойргоос Хар модотын давааны ар хүртэлх 37.2 километр нь нэгдүгээр багцад хамаарна. Нэгдүгээр багцын замын хучилтын ажил бүрэн дууссан одоогийн байдлаар заслын ажлууд хийгдэж байгаа юм байна. Харин замын ажилд тендерт заасны дагуу 407 хүн хүч, 166 машин техниктэй ажиллаж байгаа аж. Ирэх оны наймдугаар сард бүрэн ашиглалтад орох төлөвлөгөөтэй. Үргэлжлүүлэн тавигдсан замын хажуугаар салж нийлж явсаар хоёрдугаар багцын хэсэг буюу Дарханы зам руу орлоо. Харин Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийж байгаа таван багцын өргөтгөлийн ажил 16-45 хувийн гүйцэтгэлтэй, 10-40 хувийн хоцрогдолтой байна. Ажлын хоцрогдлын үндсэн шалтгаан нь цаг агаар, COVID-19 байгааг хэлж байлаа. Тухайлбал, энэ зуны хувьд харьцангуй их бороо хуртай, зарим ажлын хэсгүүдэд 60 гаруй хоног бороотой байсан нь замын ажлыг хийж гүйцэтгэх хүндрэл үүсгэсэн гэсэн юм. 
Энэ талаар ЗТХЯ-ны Автозамын бодлогын хэрэгжилт, зохицуулах газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Б.Оюундэлгэр “Нийт 204.12 километр замын ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. Үүний гурван багц буюу Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх 113 орчим километр замын хучилтын ажил дуусаж заслын ажлууд хийгдэж байгаа. Нийгмийн хэрэгцээ, шаардлагын үүднээс хучилт хийгдсэн хэсгүүдийн хөдөлгөөнийг нээсэн. Гол анхаарал хандуулах асуудал нь хоёр, дөрөвдүгээр багцууд. Өнгөрсөн есдүгээр сард гэрээ байгуулсан ч гүүр хоолой, хучилтын ажлууд хийгдээд эрчимтэй ажиллаж байгаа. Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх өргөтгөлийн ажлын суурь, гүүр, хоолойн ажлууд хийгдэж байна. Яамны зүгээс замын ажилд шаардлагатай тоног, төхөөрөмжийг хилээр саадгүй оруулахад анхаарч байгаа” гэв. 

ДАРХАНЫ ЗАМЫН “ТҮГЖЭЭ” БОЛСОН ХЭСГҮҮД УЧРАА ОЛЖЭЭ

Хоёрдугаар багцын нийт замын урт 45.5 километр. Хар модотын давааны араас Тайсын хөтлийн өвөр хүртэлх буюу Баянчандмань сумаас Борнуур хүртэлх зам. Энэ хэсгийн шороон зам иргэдийн бухимдлыг төрүүлэхээс өөр аргагүй энхэл донхол ихтэй, зорчиход хэцүү, том нүхтэй байв. Ерөнхийдөө бол биднийг зорчиход түр замын арчлалт хийгдээгүй. Жижиг тэргүүд явахад бүр ч хүндрэлтэй. Ялангуяа, оройн цагаар тоос босож үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал болдог нь зорчиход бэрх. Урд давхих машины тормосны бүдэг улаан гэрлээс өөр зүйл үзэгдэхгүй. Үүнээс үүдэж энэ замд өнгөрсөн зун олон хүн амь насаа алдаж эд хөрөнгөөрөө хохирсон. Тэгвэл энэ жилийн тухайд Дарханы замын ажлын гол “түгжээ” болоод байсан Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр хийгдэх хоёр, дөрөвдүгээр багцыг гүйцэтгэх компанийг дахин сонгон шалгаруулж есдүгээр сарын сүүлээс ажил хийгдэж эхэлжээ. Эдгээр багцын зам гацаад байсан нь шалгарсан компанийн ажлын гүйцэтгэл нь шаардлага хангахгүй гэрээг цуцалсантай холбоотой. Энэ талаар Азийн хөгжлийн банкны төлөөлөгч Мохан Кумар Дангал “Тухайн үед хоёрдугаар багцын ажлыг гүйцэтгэхээр шалгарсан байсан компанийн ажлын гүйцэтгэл есөн хувьтай, дөрөвдүгээр багцын ажил таван хувьтай байсан. Үүний улмаас гэрээг цуцалсан. Мөн гүйцэтгэгч талаас гэрээг цуцлахад их хэмжээний мөнгө нэхэмжилсэн нь гэрээ цуцлахад хугацаа шаардсан. Тухайлбал, таван хувийн гүйцэтгэлтэй ч 3.5 сая ам.долларын нэхэмжлэх явуулсан” гэв. 
Тэгвэл дахин шалгаруулалтаар сонгогдсон хоёрдугаар багцын замын ажлыг гүйцэтгэж буй “Арж капитал” компани есдүгээр сарын 3-наас ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулсан ч хэдийн 29 километр гурван хувийн цементээр бэхчүүлсэн хөрсний суурь, 26 километр буталсан чулуун суурь, 9.8 километр асфальтан замаа тавьчихсан байв. Энэ жилдээ 61-ын гарам хүртэл 15.7 километрын замын хучилтыг бүрэн хийж хөдөлгөөнийг нээх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байгаа юм байна. Гэрээнд зааснаар 2023 онд бүрэн ашиглалтад орох аж. Харин Зам тээврийн хөгжлийн яамнаас аравдугаар сарын 22 гэхэд таван багцын замын хучилтын ажлыг дуусгах төлөвлөгөөтэй байгааг мэдээлэв. Түүнчлэн Бор толгой буюу Төв аймгийн Сүмбэр сум чиглэлийн авто замын уулзвараас Цайдамын хөндий хүртэлх  буюу дөрөвдүгээр багцын замыг “Чайна Жео-Инженеринг Корпораци” өнгөрсөн сарын 29-нөөс хийхээр гэрээ байгуулж бэлтгэл ажлаа базааж таван гүүрийн ажил хийгдэж байгаа юм байна. Цаг агаарын нөхцөл байдлыг харгалзан газар шорооны ажлыг эхлүүлэх, түр замын арчлалтыг хийхээр төлөвлөжээ. Тэгэхээр энэ хэсгийн замын ажил үндсэндээ бол энэ хэвээрээ оныг үдэх нь. Энэ компанийн хувьд Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр байгуулах тавдугаар багцын замыг хариуцан ажилласан. Тавдугаар багц нь 97 хувийн гүйцэтгэлтэй байгаа ганц багц. Цайдмын хөндийгөөс Дарханы тойргийн уулзвар хүртэлх 30.53 километр. Хуучин асфальтан замаас шороон зам руу орон гаран явсаар тавдугаар багцын шинэ замаар давхисаар Дархан хот оров. Ойролцоогоор Улаанбаатар хотоос Дархан хот хүртэл 4-5 цагийг зарцуулав. Шинэ зам бүрэн ашиглалтад орвол 2-3 цагийн дотор давхиад орох зай. Тэгэхээр олон нийтэд хүлээлт үүсгээд буй энэ зам ашиглалтад шуурхай орох нь эдийн засаг, нийгмийн хувьд чухал ач холбогдолтой. Ямар ч байсан урт түүхтэй Дарханы замын ажил өнгөрсөн жилүүдийнхээс хурдсаж 113 километр замаа цардаад авчээ. 

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин 2021.10.19 МЯГМАР № 205 (6682)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл   #Халуун сэдэв  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно
“Койнчид” яагаад буруутчихав?!
Мета бол Х.Нямбаатарын ч биш Монголын асуудал
Гадаадын хөрөнгө оруулагчийн гомдлын үг буюу “Монгол Хьюндай”-гийн дээрмийг анхан шатны шүүх ингэж шийджээ
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
20 цагийн өмнө өмнө

ХСҮТ-ийг шинэ байртай болгох асуудлыг засгийн газарт оруулна

22 цагийн өмнө өмнө

Хүүхдийн мөнгийг хоёрдугаар сарын 16-нд олгоно

22 цагийн өмнө өмнө

Н.Сугар: Ирэх сарын 1-нээс тээврийн хэрэгсэл болгон цахим гэрчилгээтэй болно

23 цагийн өмнө өмнө

Хаврын уур орох улирал 10 цаг 50 минутад эхэлнэ

23 цагийн өмнө өмнө

Өдөртөө 8-10 градус хүйтэн байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Shaqtin' A Fool (2023-02-03)

1 өдрийн өмнө өмнө

Shaqtin' A Fool (2023-01-27)

1 өдрийн өмнө өмнө

NBA-ын талбайд болсон тоглолтын шилдэг 10 (23-02-03)

1 өдрийн өмнө өмнө

"Зөвлөлдөж шийдье" зөвлөлдөх санал асуулгын I шатны мэдээлэл цуглуулалт амжилттай дууслаа

1 өдрийн өмнө өмнө

“Малчин эмэгтэйчүүд-манлайлал” зөвлөгөөний оролцогчдод мэндчилгээ дэвшүүллээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Г.Занданшатар: Хөдөө аж ахуйд суурилсан өрхийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлснээр экспортын бүтээгдэхүүнийг нэмэгдүүлнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

ОУОХ-ноос Украин, ОХУ, Беларусийн тамирчдад баримтлах албан ёсны байр сууриа илэрхийлэв

2 өдрийн өмнө өмнө

Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг Эрүүл мэндийн даатгалын ерөнхий газарт ажиллалаа

2 өдрийн өмнө өмнө

ЕБС-иудын нөхөн хангалтын төсвийг ₮12.5 тэрбумаар баталжээ

2 өдрийн өмнө өмнө

“Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах” хуулийн хэрэгжилтийн үр дүнг танилцууллаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Тайлан: Хоёр тэрбум хэрэглэгчтэй “Facebook” 2023 оныг “Ашиг орлогын жил” болгон зарлав

2 өдрийн өмнө өмнө

Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно

2 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг машин, утасгүй зурагттай “CES 2023” шоу

2 өдрийн өмнө өмнө

Үс засуулбал жаргал ирнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Өдөртөө 9-11 градус хүйтэн байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Нийтийн тээврийн Ч:63 чиглэлд өөрчлөлт орно

2 өдрийн өмнө өмнө

Д.Туяа: "Эрдэнэт"-ийн захирал Г.Ёндон залуухан, үзэсгэлэнтэй, Орос эмэгтэй туслахтай...

2 өдрийн өмнө өмнө

Барилга салбарт нэгдсэн мэдээллийн сан нэвтрүүлэх зорилготой #bim_forum_2023 хэлэлцүүлэг боллоо

2 өдрийн өмнө өмнө

Г.Занданшатар: Хөдөө аж ахуйд суурилсан өрхийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлснээр экспортын бүтээгдэхүүнийг нэмэгдүүлнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

“Ranking series”-ээс Т.Тулга хоёр дахь алтаа зүүж, Н.Наранхүү үзүүрлэлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Уорриорс болон Тембэруолвс багуудын сүүлийн минутын бичлэг

2 өдрийн өмнө өмнө

Парисын "Их дуулга"-д 21 жүдоч хүч үзнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Түрээслээд өмчлөх орон сууцны төлбөрийг НӨАТ-аас чөлөөлөх санал гаргалаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Ким Бу Соб: Эмнэлгийн маань гурван тэрбумын эд хөрөнгийг завшсан Д.Мөнхбатыг Монголын шүүх ₮12 саяар торгосонд харамсаж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

А-92 автобензиний албан татварын хэмжээг 2024 он хүртэл “0” хувь хэмжээгээр тогтоожээ

САНАЛ БОЛГОХ
2023-02-01 өмнө

Гадаадын хөрөнгө оруулагчийн гомдлын үг буюу “Монгол Хьюндай”-гийн дээрмийг анхан шатны шүүх ингэж шийджээ

2023-01-30 өмнө

АНУ-ын бага орлоготой иргэд байрны түрээсээ төлж чадахгүйд хүрчээ

2023-01-30 өмнө

“Тал нутгийн мөсөн шоу”-нд Монгол, Японы уран гулгагчид дүүлэн нислээ

2023-02-01 өмнө

Монголын шигшээ багийн өргөтгөсөн бүрэлдэхүүн зарлагдлаа

2023-01-30 өмнө

Тэмцэл дүнгээ өгч, том хулгай зогсов уу?!

2 өдрийн өмнө өмнө

Ким Бу Соб: Эмнэлгийн маань гурван тэрбумын эд хөрөнгийг завшсан Д.Мөнхбатыг Монголын шүүх ₮12 саяар торгосонд харамсаж байна

2023-02-01 өмнө

NBA-ын талбайд болсон тоглолтын шилдэг 10 (23-02-01)

1 өдрийн өмнө өмнө

Shaqtin' A Fool (2023-01-27)

2023-01-30 өмнө

Өдөртөө 7-9 градус хүйтэн байна

2023-01-30 өмнө

Өнөөдөр Балжиннямтай билэгт сайн өдөр

2 өдрийн өмнө өмнө

Уорриорс болон Тембэруолвс багуудын сүүлийн минутын бичлэг

2023-02-01 өмнө

Аймгуудын өрсөлдөх чадвараар Дорноговь аймаг тэргүүлжээ

1 өдрийн өмнө өмнө

NBA-ын талбайд болсон тоглолтын шилдэг 10 (23-02-03)

2023-01-31 өмнө

NBA-ын 15 дахь долоо хоногийн шилдэг тоглогчдын бичлэг

2023-02-02 өмнө

Чөлөөт бөхийн шигшээ баг дэлхийн чансааны оноо олгох тэмцээнд зодоглоно

2023-02-01 өмнө

Тэтгэврийн мөнгө тавгийн идээний үнэ хүрэхгүй байна

2023-01-31 өмнө

Зөвлөлдөх санал асуулга гэж юу вэ?

2023-01-31 өмнө

“Койнчид”-ыг улс төрийн шантааж аврах уу?!

2023-01-31 өмнө

Ё.Басхүү: Өрсөлдөгчөө өөрөөсөө илүү гэж боддоггүй ч доогуур гэж басамжилдаггүй

2023-01-30 өмнө

Сурагчдын хоёрдугаар улирлын хичээл эхэлж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

“Ranking series”-ээс Т.Тулга хоёр дахь алтаа зүүж, Н.Наранхүү үзүүрлэлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Парисын "Их дуулга"-д 21 жүдоч хүч үзнэ

2023-02-02 өмнө

“Койнчид” яагаад буруутчихав?!

2 өдрийн өмнө өмнө

ОУОХ-ноос Украин, ОХУ, Беларусийн тамирчдад баримтлах албан ёсны байр сууриа илэрхийлэв

2023-01-30 өмнө

Ерөнхийлөгчийн тамгын газраас Сошиал орчны тухай хуульд хориг тавих талаар мэдээлэл хийнэ

2023-01-31 өмнө

Өчигдөр 122 жолооч согтуу жолоо барьж, 154 хүн эрүүлжүүлэхэд хоножээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Монгол Улсын начин Ж.Оргилболдод 2 өрөө байр бэлэглэлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг машин, утасгүй зурагттай “CES 2023” шоу

2023-02-02 өмнө

Мета бол Х.Нямбаатарын ч биш Монголын асуудал

2 өдрийн өмнө өмнө

А-92 автобензиний албан татварын хэмжээг 2024 он хүртэл “0” хувь хэмжээгээр тогтоожээ

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.